Sağlıklı Bilgiler

Gebelik Aşısı

Tüp Bebek Başarısızlığını Vakalarında Yeni Bir Yöntem: Gebelik Aşısı: Rahim içinin izoimmünizasyonu 

Yüzlerce çift tüp bebek tedavisi olmalarına rağmen gebelik oluşmadığı zaman veya gebelik elde edildiğinde düşük yaptıklarında hayal kırıklığı ve üzüntü yaşmaktadır. Yeni bir tedavi metodu ile rahim içi zarının kuvvetlendirilmesi bu çiftlerde sağlıklı çocuk elde etme olasılığını arttırmaktadır. Yeni bir teknik Tüp Bebek Tedavisinde yenilik getiriyor.

Tüp bebek tedavilerinde başarı çifte özel değerlendirme ve tedavi planlaması ile arttırılabilmektedir.  Tedavinin en önemli kısmı spermle yumurtanın en iyi şartlarda döllenmesini sağlayarak embriyo  olarak adlandırılan  kadın ve erkeğe ait genetik materyali taşıyan ve gebelik oluşturacak hücre grubunun laboratuarlarda oluşturulmasıdır. Ancak çok kaliteli embriyoların rahim içine konulmasına rağmen bazı hastalarda gebelik oluşmamaktadır. Bu durum  tüp bebek tedavilerinde başarısızlık yaşayan  çiftlerde büyük bir tepki ve üzüntüye sebep olmaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalar sonunda bu hastalarda sorunun embriyoların rahim içinde gömülerek gebeliğin devam ettiği rahim iç zarında olabileceğini göstermiştir. Endometrium olarak adlandırılan rahim içi zarının  embriyonun gömülmesine yardımcı olabilecek çeşitli faktörlerde yoksun olması veya bu zarın devamlılığını,fonksiyonunu bozan yapışıklıklar, kanlanma bozuklukları, iltihaplar çok iyi kalitede embriyoların transferine rağmen gebeliklerin oluşmamasına yol açmaktadır.

Embriyo rahim içine düştükten veya konulduktan sonra çeşitli maddeler, proteinler,büyüme faktörleri salarak rahim içi zarına yaklaşmakta,onunla temas etmekte  ve uygun ortam varsa yavaş yavaş  gömülmektedir. Bu gömülme tam olarak bitince gebelik oluşmaktadır. Gebelik çeşitli hormonları, maddelerin ve hücrelerin yardımı ile gelişmekte ve devam etmektedir. Rahim içi hücrelerde çeşitli nedenlerle oluşan fonksiyon eksikliği sağlıklı embriyonun rahim içine gömülmesini engellemektedir. Bu durumda ya gebelik oluşmamakta ya da oluşan gebelikler düşükle sonuçlanmaktadır. Son yıllarda araştırmalar endometriumdaki hücrelerin sağlıklı embriyoyu fark edebileceğini hatta seçebileceğini de göstermektedir. Bu konudaki en önemli maddeler sitokinler ve çeşitli büyüme faktörleridir. Bu maddelerdeki eksiklikler veya dengesiz salınımlar gebeliği imkansız kılabilmektedir. Bozukluk durumlarında önemli olan bozukluğun düzeltilmesi eksik olan maddelerin vücut tarafından yapılmasının sağlanmasıdır. Probleme yönelik ameliyatlar, kan sulandırıcı tedaviler ve ko-kültür olarak adlandırılan tedaviler rahim içindeki sorunları düzelterek gebelik oluşmasına yardımcı olabilmektedirler.  

2009 yılından beri Yunanistan ,Girit Üniversitesi,Tıp Fakültesi’den Prof.Antonis Magkrigiannakis ve Paris, ATL Genetik Tanı ve Tedavi Merkezinden Prof. Moncef Benkhalifa ile birlikte Doç Dr Aygül Demirol’un yürüttüğü önemli bir çalışma sonuçları çeşitli nedenlerle rahim içi zarında ortaya çıkmış fonksiyon bozukluğuna bağlı  tüp bebek başarısızlığı yaşayan çiftlere yardımcı olabilecek yeni bir tedavi olanağını sunmuştur.  Bu çalışma Avrupa 100 hastada yapılan ve sonuçları bilimsel toplantılarda sunularak tartışılan tek çalışmadır ve yakında önemli, saygın bir bilimsel dergide yayınlanacaktır. Bu çalışmada daha önceden kaliteli embriyo verilmesine rağmen gebe kalamamış kadınlarda %40 gebelik oranı elde edilmiştir. Ayrıca bu teknik tüp bebek tedavisi sonrasında görülen düşük oranlarında % 30 dolayında iyileşme gerçekleştirmiştir.

Gebelik aşışı olarak da adlandırılan tedavide amaç kadının kendi özel kan hücrelerinin kullanılması ile rahim içinde embriyonun gömülmesini sağlayacak maddelerin elde edilmesidir. Bu tedavide aşağıdaki şekilde uygulanmaktadır:

1. Önce gebelik oluşmaması ile ilgili olarak rahim iç zarında problem olduğu tespit edilmelidir. Uygulanan çeşitli testlerle yapılmaktadır tüp bebek tedavisi öncesinde sorun saptanmaktadır.

2. Yumurta toplama gününde kadından kan alınmakta ve  özel işlemlerden geçirilerek monosit denilen hücreler ayrılmakta ve bu hücreler özel kültür vasatlarına konularak çoğaltılmaktadır. Hücre kültürü denilen bu işlem çok dikkatli olarak özel inkübatörlerde ve üretme sıvılarının yardımı ile yapılmaktadır. Hücre üremesinin uygun ve devamlı olması ayrıca istenilen maddelerin yeterli miktarda salınabilmesi için CRH denilen ve beyinden salınan hormon da üreme sıvılarına ilave edilmektedir.  İki günlük kültür sonrasında rahim içine embriyo gömülmesine yardımcı olacak sitokinler ve büyüme hormonları monositik hücrelerce salınmakta ve üreme sıvısında birikmektedir.

3. Bu işlemler yapılırken diğer taraftan laboratuarda yumurtalar  spermlerle döllenmekte  ve embriyolar elde edilmektedir. Tecihen embiryoskopi denilen bir yöntemle  hücrelerin kalitesi saptanarak  rahim içine transfer edilecek embriyolar seçilmekte ve  transfer gününe karar verilmektedir.

4. Transfer gününde (genellikle 2. veya 3. gün ) rahim içi 3 boyutlu ultrasonla değerlendirilmekte  ve  kalınlığı ölçülerek   transfer edilecek bölge saptanır.

5. Laboratuarda elde edilen  gebelik aşısı olarak da adlandırılan sıvı embriyoların rahim içine konulacağı günden bir gün önce veya aynı gün rahim içine verilir. Bu işlem rahim içini daha sonradan transfer edilecek embriyoların gömülmelerine uygun hale getirir diğer bir deyişle gebeliğin oluşmasına uygun hale getirir. Bu şekilde hazırlanmış rahim içi zarının konulan iyi kalitede embriyoları daha yüksek oranda kabul edeceği yani gebelik oluşmasına yardım edeceği çalışmamızda bulunmuştur. Ayrıca bu tip bir uygulama daha sağlıklı gebelik oluşacağı için gebelik kayıpları yanı düşükler önlenebilmektedir.

Bu tekniğin uygulanımı şu vakalarda uygundur:

a. İyi kalitede embriyo transferine rağmen oluşan tüp bebek başarısızlıklarında

b. Rahim için kalınlığının artmadığı olgularda

c. Rahim içinde çeşitli problemlerle gömülme probleminin olduğu çeşitli testler sonucunda saptanan kadınlarda yapmakta ve gebelik oranlarında önemli artmaların ortaya çıkmaktadır.

Unutulmaması gereken önemli hususlar şunlardır:

• Mucizevi bir yöntem değildir
• Başarıyı artırmada faydası olduğu düşünülen bir yöntemdir
• Seçilmiş vakalarda uygulanmalıdır
• Gerekliliği ortaya konmadan ve bilinçsizce yapılırsa gebelik şansını yükseltmez, tam tersine gebelik oranlarını düşürür. Çünki rahim içi bir müdahaledir.
• Çiftler detaylı bilgilendirilerek uygulanmalıdır.